Başlık

Tesislerin uyması gereken biyogüvenlik seviyesinin belirlenmesi

Neden

Bu araçta tesislerin iyileştirilmesi ve güvenliğin artırılması için her laboratuvara uygun aşamalı bir plan sunulması imkânsız olmasa da zordur. Tesislerin durumu ve güvenliği laboratuvardan laboratuvara büyük ölçüde değişiklik gösterdiği için bütün laboratuvarlara uygun tek bir yaklaşım sunmak mümkün değildir. Bu sebeple, bu araç tesislerin iyileştirilmesi ve güvenliğin artırılması için başka bir strateji kullanır.

Ne

Öncelikle laboratuvar binasındaki her odanın biyogüvenlik seviyesi belirlenmelidir. Bu da laboratuvarda çalışılan patojen türüne göre değişiklik gösterir. Biyogüvenlik seviyesi laboratuvarın uyması gereken güvenlik şartlarını belirler. Bu şartlar ISO 15190:2003 'Tıbbi Laboratuvarlar - Güvenlik Şartları' ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Laboratuvar Biyogüvenlik Kılavuzu'nda bulunabilir. Biyogüvenlik Sorumlusu bir eylem planı geliştirerek laboratuvarın bu şartlara uyumlu hale getirilmesini sağlamalıdır.

 

Bütün laboratuvarlar için geçerli temel güvenlik önlemlerinin uygulanmasını amaçlayan ikinci bir strateji ise biyogüvenlik değerlendirmesi yapmaktır. Bu değerlendirme bir sonraki aktivitede yapılacaktır. Değerlendirmede tespit edilen uygunsuzluklar eylem maddelerine dönüştürülerek eylem planına dâhil edilmelidir.

 

Biyorisk yönetiminde kullanılabilecek bir başka yararlı doküman ise ASK Çalıştay Anlaşması (AÇA) 15793 Laboratuvar Biyorisk Yönetimi'dir. AÇA, yönetim sistemi yaklaşımını esas alır ve belirli bir amaca yönelik birbiri ile ilişkili süreçlerden oluşan bir sistemin tespit edilmesi, anlaşılması ve yönetilmesi ile kurumların etkililiği ve etkinliğinde iyileşmeler sağlanacağını öne sürer.

Nasıl ve kim?

Biyogüvenlik Sorumlusu:

  1. Bu araç, ISO 15190:2003 Tıbbi Laboratuvarlar - Güvenlik Şartlarında belirtilen ilkelere uygundur. Dolayısıyla bu standarda başvurulması önerilir.
  2. ISO 15190'da (4. paragraf) ve DSÖ Biyogüvenlik Kılavuzu'nun 3, 4 ve 5. bölümlerinde çeşitli Risk Grupları açıklanmıştır. Yapılan tetkikler ve çalışılan patojenlere göre laboratuvarın her odasının hangi Risk Grubu'na girdiğine karar verir.
  3. Laboratuvarın her odasında ve laboratuvarın genelinde spesifik Risk Grubu'nun şartlarına uyulabilmesi için hangi iyileştirmelerin yapılması gerektiğini belirler.
  4. İyileştirilmesi gereken noktaları eylem maddelerine dönüştürerek her maddeyi kimin gerçekleştirmesi gerektiğine ve her maddenin ne zaman tamamlanmasına gerektiğine karar verir. SÖMGZ ilkelerine mutlaka uyulmalıdır!
  5. Bütün eylem maddelerini şu başlık altında, tek bir eylem planında toplar: "Tesis ve Güvenlik Risk Grubu İyileştirme Planı".
  6. Eylem maddelerinin zamanında ve doğru şekilde uygulanıp uygulanmadığını kontrol eder. Belirlenen son tarih geçtiği halde tamamlanmayan eylem maddeleri varsa Laboratuvar Yöneticisi'ni bilgilendirir. Laboratuvar Yöneticisi görevlendirilen kişinin eylem maddesini en kısa sürede tamamlamasını sağlamaktan sorumludur.

 

Laboratuvar Yöneticisi:

  1. Biyogüvenlik Sorumlusu ile iki haftada bir toplantı yaparak tesislerin ve güvenliği iyileştirme sürecini görüşür ve eylem maddelerinin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol eder.
  2. Biyogüvenlik Sorumlusu, belirlenen son tarihi geçtiği halde tamamlanmayan eylem maddelerinin olduğunu söylerse görevlendirilen personelin eylem maddesini en kısa sürede tamamlamasını sağlar. Gerektiğinde personele yardım eder ve daha ayrıntılı açıklama yapar.

 

1. aşamanın sonunda laboratuvarın bütün güvenlik şartlarına uyumlu hale getirilmesinin şart olmadığını UNUTMAYIN. Laboratuvarın akreditasyon talebinde bulunduğunda bu şartlara uyumlu hale gelmiş olması önemlidir.

Yol Haritası Aktivitesine Genel Bakış Bölümüne Dön
Bu aktivite KSE, Tesisler & Güvenlik kapsamındadır

 

ISO15189:2007: 5.2.1 5.2.2 5.2.4
ISO15189:2012: 5.2.1 5.2.2
ISO15190:2003: 4