Kalite Yönetimi
Kalite yönetimi ve kalite yönetim sistemi nedir?
Tüm diğer kurumların olduğu gibi laboratuvarlar da bir veya daha fazla süreç adımı ile girdilerin çıktılara dönüştürüldüğü çok sayıda sürece sahiptir. Laboratuvarın temel süreci, üç aşamadan oluşan birincil süreçtir: analiz öncesi aşama (numune toplanır, laboratuvarda kabul edilir, kaydedilir ve işlenir), analiz aşaması (laboratuvar testi yapılır ve sonuç kaydedilir) ve analiz sonrası aşama (sonuç onaylanır, raporlanır ve arşivlenir ve numune bertaraf edilir/arşivlenir).
Kalite Yönetim Sistemi laboratuvarın bütün süreçlerini etkiler ve birden fazla katmandan oluşur. Bunu bir piramit olarak düşünebilirsiniz:
Piramidin en altında Denetleme vardır. Bu, laboratuvar teknisyeninin kendi yaptığı işi plansız bir şekilde (kısmen bilinçli olarak) denetlemesinden ibarettir. Hataların tespit edilmesi teknisyenin ne kadar dikkatli olduğuna bağlıdır.
Süreç performansının aktif, yapılandırılmış, bilinçli ve rasyonel bir şekilde denetlenmesine kalite kontrolü denir. Bu, doğru performans ve kaliteli çıktıların alınıp alınmadığının izlenmesi için laboratuvarın her sürecinde, stratejik mantıksal noktalarda kontrol adımlarının uygulanmasıdır. Böylece laboratuvar nihai çıktının (yani test sonuçlarının) kaliteli olduğundan emin olur. Kalite kontrolünde hatalar sadece meydana geldikten sonra tespit edilebilir.
Kalite Yönetim Sistemi
Kalite yönetim sistemi, laboratuvarın süreçlerinin kalitesinin kontrol edilmesi, güvence altına alınması ve yönetilmesi için gerekli bir dizi yapı taşı olarak tanımlanabilir. Bu sistemde kullanılan araçlardan biri, kalite sisteminin esasları (KSE'ler) adı verilen 12 yapı taşı çerçevesidir.
KSE'ler ile ilgili bütün süreçlerin doğru yürütülmesi ile kalite güvencesi sağlanabilir. Örneğin: Kalitenin kontrol edilmesi ve güvence altına alınması için iyi personel şarttır. Personel üyelerinin yeterli eğitimi almış olması gerekir. Personele eğitim verildiğinin kanıtlanabilmesi için verilen eğitimin kayıtlarının bulundurulması gerekir. Ayrıca her personel üyesinin ne yapması gerektiğini çok iyi bilmesi gerekir, bu da iş tanımları ile sağlanır. Personel üyelerinin performansları performans değerlendirmeleri ile kontrol edilmelidir. Laboratuvar sadece bunları yaparak personel üyelerinin kalite kontrollü ve güvenceli bir şekilde çalışabilecek yeterliğe sahip olduğundan emin olabilir.
Laboratuvarın iyi performans göstermesi için kaliteli ekipman da olmazsa olmazdır. Bunun için bir ekipman bakım programı uygulanmalıdır. Ekipmanlar daima düzgün şekilde kalibre edilmelidir. Ekipmanlardan biri düzgün çalışmadığında uygulanacak prosedürler de mevcut olmalıdır. Ekipman ve personelle benzer şekilde diğer tüm KSE'ler ile ilgili de uygulanması gereken birçok prosedür vardır. Sadece bu prosedürlerin mevcut olduğu laboratuvarlar en önemli son ürünlerinin kalitesini, yani yapılan tetkiklerin sonucunu yönetebilir.
ULKS aracı, bütün KSE'lerin tüm prosedürlerinin (yani kalite yönetim sistemi) doğru şekilde uygulanmasını sağlar. Bu araçta, kalite yönetimi konusundaki artalan bilgisinin büyük bir çoğunluğu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (HKÖM) ve Klinik ve Laboratuvar Standartları Enstitüsü (KLSE) tarafından geliştirilen Laboratuvar Kalite Yönetim Sistemi eğitim araç kitinden alınmıştır. DSÖ LKYS, KSE yapısını esas alır. DSÖ LKYS araç kitinin tamamı buradan indirilebilir.
Kalite standartları ve kılavuz ilkeleri nelerdir?
