Başlık

Atık Ayırma ve Bertarafına yönelik bir SÇP yazılması ve uygulanması

Neden

Laboratuvarlar, çevre ve/veya halk açısından tehlikeli olabilecek birçok farklı atık türü üretir. Bu sebeple, laboratuvarın atık bertarafı ve işlenmesine ilişkin katı prosedürler uygulaması önemlidir.

Ne

Laboratuvar atıkları birkaç kategoriye ayrılabilir:

  • Enfeksiyöz olmayan (evsel) atıklar
  • Enfeksiyöz atıklar (keskin aletler gibi)
  • Yeniden kullanılabilecek enfeksiyöz cam atıklar
  • Kimyasal atıklar; bunlar da kendi arasında birçok kategoriye ayrılabilir:
    • Halojenize solventler
    • Halojenize olmayan solventler
    • İnorganik asitler
    • Alkaliler
    • Yağlama yağları
    • Film sabitleyiciler
    • Film geliştiriciler
    • Metal solüsyonlar
    • Organik asitler
    • Hidroflorik asit
    • Siyanürler
    • Krom (VI) veya Bor solüsyonu
    • Jel atıklar

 

Her kategorinin farklı bir işleme prosedürü vardır, kimyasal atıklar bu kategorilere göre ayrılmalıdır. Ayrıca farklı kategoriler her zaman birbiriyle uyumlu olmayabilir ve bunların karıştırılması kazalara yol açabilir.

  • Enfeksiyöz atıklar yakılmalıdır. Yakılmadan (enfeksiyöz atıklar birikmeyi önlemek için düzenli olarak yakılmalıdır) önce atıklar, atıkların işlenmesi ile görevlendirilmiş kişi haricinde kimsenin erişemeyeceği güvenli bir yerde saklanmalıdır.
  • Yeniden kullanılabilecek enfeksiyöz cam atıklar sterilize edilip temizlenmelidir.
  • Enfeksiyöz olmayan atıklar normal prosedürler uyarınca işlenmelidir.
  • Kesici aletler yakılmalıdır.
  • Kimyasal atıklar, çevreye zarar vermemek için güvenli bir şekilde işlenmelidir (işleme yöntemi kimyasalın türüne göre değişiklik gösterir).

 

Atıkların Ayrılması ve Bertarafına Yönelik Standart Çalışma Prosedürü (SÇP) yazın. SÇP, varsa ulusal yönetmeliklere uygun olmalı ve şu prosedürleri açıklamalıdır:

  • Laboratuvardaki atıkların doğru ayrılması ve bertarafı
  • Atıkların laboratuvardaki kullanımı sona erdikten sonra doğru şekilde işlenmesi (kimyasal atıkların doğru şekilde yakılması/otoklavlanması/tasfiyesi).

Ayrıca atıkların nasıl ayrılması gerektiğini adım adım, net bir şekilde açıklayan bir atık ayırma tablosunun tasarlanması tavsiye edilir. Bu tablo basılarak laboratuvar odalarına asılabilir, böylece personel belirli türdeki atıkları nasıl ayırması gerektiğini hızlıca görebilir.

 

Sağ sütunda "Atıkların Ayrılması ve Bertarafı" başlıklı Biyogüvenlik Kılavuzu prosedürü örneğine giden bir bağlantı verilmiştir.

Nasıl ve kim?

Biyogüvenlik Sorumlusu:

  1. Laboratuvarda üretilen atık türlerinin envanterini çıkarır. Kimyasal atıklarda: Kimyasal atık kategorisini de belirler.
  2. Laboratuvar tarafından üretilen atık türlerinin işlenmesine ilişkin ulusal ve yerel yönetmeliklerin olup olmadığını kontrol eder.
  3. Böyle bir yönetmelik varsa: SÇP'yi bu yönetmelik doğrultusunda yazar. Böyle bir yönetmelik yoksa: ISO 15190 standardının atık yönetimine ilişkin 23 sayılı standardının şartlarını muhakkak yerine getirir. SÇP'yi Ana SÇP'deki Prosedür SÇP'si yazımına ilişkin protokol doğrultusunda ve Ana SÇP'ye eklenmiş olan Prosedür SÇP'si şablonunu kullanarak yazar. Sağ sütunda örnek olarak verilen Atıkların Ayrılması ve Bertarafına Yönelik SÇP şablonu da kullanılabilir. Bu şablonun kimyasal atıklara yönelik bir prosedür içermediği unutulmamalıdır. Laboratuvar kimyasal atık üretiyorsa bu tür atıkların işlenmesine yönelik bir prosedür de hazırlanması gerekmektedir.
  4. SÇP'yi basar ve "Biyogüvenlik Kılavuzu" başlıklı yeni bir klasörde arşivler.
  5. Atıkların Ayrılması ve Bertarafına Yönelik SÇP'nin uygulanması için gerekli altyapıyı ayarlar. Örneğin bütün laboratuvar odalarına her atık kategorisi için etiketlenmiş atık kutuları yerleştirir.
  6. Okudum ve Anladım Listesi'ne hazırlanan SÇP'yi ekler ve bütün personelin SÇP'yi okuması gerektiğini belirtir.
  7. Haftalık personel toplantısında SÇP'yi tanıtır ve bütün personelin SÇP'yi okuması gerektiğini, okuduktan sonra da Okudum ve Anladım Listesi'ni imzalaması gerektiğini belirtir.
  8. Atıkların prosedüre göre işlendiğinden emin olur (düzenli olarak örnekleme yaparak enfeksiyöz atıkların, enfeksiyöz cam atıkların ve kesici aletlerin nasıl işlendiğini kontrol eder). Çöp fırınının etrafında kül olup olmadığını kontrol eder.

 

Laboratuvar Yöneticisi:

  1. Gerektiğinde Biyogüvenlik Sorumlusu'na yardım eder (gerektiğinde atık kutuları satın almada, personelin Atıkların Ayrılması ve Bertarafına Yönelik SÇP'yi okumasını sağlamada vb.)
Yol Haritası Aktivitesine Genel Bakış Bölümüne Dön
Bu aktivite KSE, Tesisler & Güvenlik kapsamındadır
ISO15189:2007: 5.2.4 5.2.10 5.7.3
ISO15189:2012: 5.2.2 5.7.2
ISO15190:2003: 7.417.323